Uređujete vDinar

<metadesc>vDinar ili virtualni Dinar je kriptovaluta iz prostora bivše Jugoslavije objavljena 1. februara 2018. vDinar je zasnovan na varijaciji postojećeg algoritma Scrypt:N, vKript, i na posebnoj strukturi lanca blokova koja dijeli 2% proizvoda svakog bloka adresi za lokalne donacije.</metadesc>

{{Kriptovaluta
| naslov              = vDinar
| slika               = vDinar280px.png
| ime                 = virtualni Dinar
| simbol              = VDN
| datum objavljivanja = 1. februar 2018.
| izvorni kod         = [https://github.com/AndreaDejanGrande/vDinar Github]
| korisnici           = Bivša Jugoslavija
| algoritam           = [[vKript]]
| najmanja jedinica   = 0.00000001 VDN
}}

'''vDinar''' ili '''virtualni Dinar''' je kriptovaluta iz prostora bivše Jugoslavije objavljena 1. februara 2018. vDinar je zasnovan na varijaciji postojećeg algoritma Scrypt:N, [[vKript]], i na posebnoj strukturi [[Lanac blokova|lanca blokova]] koja dijeli 2% proizvoda svakog bloka adresi za lokalne donacije.

Cilj projekta je da se međunarodne kriptovalute odvajaju od lokalnih onako da bi i jedne i druge bile pristupačnije korisnicima bez prevelikih [[Lanac blokova|lanaca blokova]]. vDinar se razvija na određenom prostoru no njegov kod može biti iskorišteno u sličnim lokalnim projektima u ostalim dijelovima svijeta.

==Istorija==
===Istorija mreže===

Prva javna skica o radu sa virtualnim Dinarom je postavljena na forumu BitcoinTalk 12. augusta 2017. Tad se također odredio datum službenog objavljivanja gotovog novčanika javnošću, to jest 1. februar 2018.
Ideja projekta je ipak ranije nastala: javni kanal na komunikacijskoj aplikaciji Telegram je napravljen već 7. jula 2017, a tada su već bila vršena prva testiranja sa temeljnim kodovima.
6. januara je također postavljena vijest na BitcoinTalk sa ažuriranom skicom projekta i izvještajem o nastavku rada.

Prvi blok [[Lanac blokova|lanca]] – blok 0 – proizveden je 27. januara 2018. u 0:00 sati, dok je sljedeći blok proizveden u 2:18 sati istog dana, što dokazuje da je do tada kod mreže već bio spreman.
5 dana poslije prvog bloka verzija 1.0 novčanika je objavljena prvi put javnošću – kao po javljenom planu dana 1. februara 2018. – kao izvorni kod na GitHub za Linuks operativne sisteme. Vijest o objavljivanju novčanika je opet postavljena na BitcoinTalk tog istog dana.
Poteškoće sa mrežom su dokazale malu grešku u kodu procesa provjeravanja blokova, te je sljedećeg dana hitno objavljena verzija 1.0.1 novčanika sa popravljenom greškom koja je omogućavala linearni nastavak [[Lanac blokova|lanca]].

===Istorija rudarenja===

Rudarenje prije vanjskih rudara se vršilo unutrašnjom konzolom novčanika naredbom za proizvod blokova. Tada postojeći vanjski rudari drugih kriptovaluta nisu bili u stanju da kopaju blokove [[vKript]] algoritma/protokola zbog posebne strukture [[Lanac blokova|lanca]] i osnovnih transakcija, pa se iz tog razloga taj prvi način rudarenja očuvao do 13. februara 2018., 12 dana poslije javnog objavljivanja i 17 dana poslije prvog bloka, kada je objavljen prvi vanjski rudar [[Svarog rudar|Svarog]].

[[Svarog rudar]] je omogućavao optimizirano rudarenje centralnim procesorom računara i osiguravao mrežu novom jačinom proizvoda. Rudar je prvo bio dostupan samo Linuks operativnim sistemima, bez kompilirane verzije za Windows, te je naknadno dodan kompiliran program GitHub distribuciji verzije 1.0.

18. februara 2018. je otvoren [[Svarog rudnik]] za zajedničko kopanje virtualnih Dinara i vKript algoritma/protokola, dijeljenjem rada i profita proizvoda blokova.

Prvi rudar za grafičke procesore je objavljen tek 25. marta 2018. za procesore kompanije Nvidia rudarom [[Veles rudar|Veles]].
Rudar za procesore kompanije AMD [[Triglav rudar]] je još kasnije objavljen, 23. maja 2018. gotovom verzijom 1.0, nakon poteškoća sa nedovršenim kodom verzije 0.9.

===Istorija mjenjačnica===

Na početku se virtualni Dinar mogao razmijeniti samo među korisnicima bez glavnih centralnih mjenjačnica koje bi taj proces osiguravale.

Nakon nekoliko pokušaja odnosa sa neslužbenim mjenjačnicama pod tuđom kontrolom, korisnici virtualnog Dinara su došli do odluke da se pravi nova službena mjenjačnica za razmjenu virtualnih Dinara sa drugim sredstvima.
16. juna 2018. je objavljena [[Voda Mjenjačnica]], prva službena mjenjačnica virtualnog Dinara, gdje su se na početku novčići mogli razmijeniti samo sa Bitcoin-ima.

==Novčanik==

Novčanik je glavna uloga mreže: program koji je pokrenut na računaru korisnika i omogućava mu provjeru svih dolazećih informacija. Novčanici ulaze u odnose s time što su sačinjeni istim pravilima mreže – novčanici sa različitim pravilima bi stvarali vlastiti [[Lanac blokova|lanac blokova]].

===vKript algoritam/protokol===

[[vKript]] je algoritam/protokol zasnovan na varijaciji postojećeg algoritma Scrypt:N. Samo jezgro vKripta je jednako prethodnoj verziji Scrypt:N, no su značajne razlike u strukturi [[Lanac blokova|lanca blokova]] koje onemogućavaju rudarenje istim programima i postavkama dovele do vlastitog naziva ovog protokola.

Za razliku od postojećih implementacija algoritma Scrypt:N, vKript određuje vrijednost N multiplikatora na osnovi visine svakog bloka umjesto prethodno odabranih datuma.

Struktura bloka očekuje dvije osnovne transakcije umjesto jedne:
* prva osnovna transakcija od vrijednosti 49 virtualnih Dinara neodređenoj adresi;
* druga osnovna transakcija od vrijednosti 1 virtualnog Dinara adresi za donacije.
Ova značajna razlika u strukturi čini nemogućim rad sa postojećim programima ili uslugama za rudarenje algoritma Scrypt:N.

===Sistem lokalnih donacija===

U svakom bloku, po pravilu novčanika, druga osnovna transakcija mora slati 2% proizvedenih virtualnih Dinara adresi za lokalne donacije. Adresa u pitanju je DG1KpSsSXd3uitgwHaA1i6T1Bj1hWEwAxB i njen cilj je da se fund koristi samo za ljude u potrebi iz prostora bivše Jugoslavije.

Postojanje pravila vezan za prostor čini jezgro lokalizacije kriptovalute, onako da je zadnja korisnija ljudima iz tog prostora i više vezana za njih i ograničava korištenje virtualnog Dinara izvan izabranog teritorija.
Lokalizacija nije sačinjena nikakvim pravim ograničenjima već idealnoj vezanosti u odnosu na postojanje prethodno spomenutog pravila.